δυνάμει ή εν δυνάμει;
29 Ιουνίου 2020άμεσα – αμέσως
29 Ιουνίου 2020Ποικίλα γλωσσικά αστοχήματα από την τηλεόραση (Μένοντας σπίτι, βλέπω περισσότερη τηλεόραση!…). Ως προς τα λάθη στον επιτιτλισμό ταινιών, αλήθεια, δεν τις βλέπει κανείς αυτές τις ταινίες προτού προβληθούν με τόσα λάθη;
- • Όχι «δεν εφησυχαζόμαστε»! Σωστό: δεν εφησυχάζουμε. Το εφησυχάζω έχει μόνο ενεργητικό τύπο σε -ω (εφησυχάζω). Δεν υπάρχει τύπος εφησυχάζομαι! Είναι «αμετάβατο» ρήμα που λέμε στη γραμματική. Συγχέεται ίσως με το συνώνυμο επαναπαύομαι.
- • Όχι τού Ρίο. Σωστό: τού Ρίου∙ κλίνεται κανονικά το όνομα (πβ. Σούνιο – Σουνίου, Φάληρο – Φαλήρου, Βέλγιο – Βελγίου). Στον επιτιτλισμό πολλών ταινιών διαβάζουμε τής Μαρίνα, τής Σάρα, τής Φραντζέσκα! και τού Βύρων, τού Ναπολέων, τού δόκτωρ! Αλήθεια, δεν τις βλέπει κανείς αυτές τις ταινίες προτού προβληθούν με τόσα λάθη;
- • όχι «να εΦιστήσουμε την προσοχή»! Σωστό: «να εΠιστήσουμε την προσοχή». εφιστώ αλλά επέστησα. O τύπος εφιστώ έχει ως β΄ συνθετικό το αρχ. ἱστῶ με δασεία (παράλληλο τύπο τού ρ. ἵστημι/ ἵσταμαι), εξ ου το επ- γίνεται εφ(-ιστώ). Ωστόσο, η δασεία δεν υπάρχει στους συνοπτικούς (αοριστικούς) χρόνους: επέστησα, επιστήσω (όχι *εφιστήσω). ΠΡΟΣΟΧΗ! Εφιστώ την προσοχή (όχι *Επιστώ την προσοχή), αλλά Επέστησα την προσοχή (όχι *Εφέστησα την προσοχή).
- • Όχι αυτόπτων μαρτύρων! Σωστό: αυτοπτών μαρτύρων∙ όπως εργάτης – εργατών, δράστης – δραστών, επόπτης – εποπτών∙ τονίζεται δηλ. στη λήγουσα.
- Όχι συνδΙάζουμε! Σωστό: συνδΥάζουμε, ETYM.συνδυάζω < επίρρ. σύνδυο «δύο μαζί – ανά δύο»∙ αρχική σημ. «συνδέω, συνενώνω (ζεύγος ή πράγματα ανά δύο)»