Λεξικό για το Σχολείο και το Γραφείο, Από το νέο βιβλίο “Επί τα ίχνη τής γλώσσας”
23 Σεπτεμβρίου 2024Συνέντευξη στο ΒΗΜΑ και στην Μάρνυ Παπαματθαίου
2 Οκτωβρίου 2024H πύλη στην μαγεία των λέξεων και την γοητεία τής γλώσσας
Το Ετυμολογικό λεξικό, η αναγωγή στην «αλήθεια των λέξεων» (ἔτυμον σημαίνει «αληθές»), από ένα «όραμα» στο γλωσσολογικό μου ξεκίνημα αξιώθηκα να γίνει πραγματικότητα. Πάντα με έθελγε η ετυμολογία των λέξεων. Την έβλεπα σαν μια πνευματική διαδικασία αποκάλυψης μυστικών από την πλευρά των λέξεων και ανακάλυψης συγχρόνως γλωσσικών μυστηρίων και νέων γλωσσικών δρόμων από την πλευρά την δική μου. Περνούσα ώρες στην πλούσια Βιβλιοθήκη τού Γλωσσολογικού Σπουδαστηρίου (Ιπποκράτους 33) διαβάζοντας την ετυμολογική προέλευση των λέξεων τής αρχαίας Ελληνικής στο γαλλικό Ετυμολογικό Λεξικό τού Chantraine (που τώρα υπάρχει μεταφρασμένο στα Ελληνικά από το Ίδρυμα Μ. Τριανταφυλλίδη), στο γερμανικό Ετυμολογικό Λεξικό τού Frisk, στο απολαυστικό γαλλικό Ετυμολογικό Λεξικό τού Boisacq, στο γερμανικό Ετυμολογικό Λεξικό τής Ινδοευρωπαϊκής τού Pokorny. Τέλος, αφοσιώθηκα στην δημιουργική περιπλάνηση στο Λεξικό τής Νέας Ελληνικής τού Ανδριώτη.
Έκτοτε μού έγινε έμμονη ιδέα η σύνταξη ενός Ετυμολογικού Λεξικού τής σύγχρονης Ελληνικής, αλλά με ένα καθοριστικό καινοτόμο χαρακτηριστικό: να περιλαμβάνει την ετυμολογία ΟΛΩΝ ΤΩΝ ΛΕΞΕΩΝ ΤΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ, αρχαίες, μεσαιωνικές και νεότερες, ελληνικές και ξένες. Το γλωσσολογικό αυτό «όνειρο» πήρε σάρκα και οστά στο ειδικό και εκτεταμένο Ετυμολογικό Λεξικό τής Νέας Ελληνικής τού 2009.Η πρακτική τής σύνταξης σχολίων, που καθιέρωσα στο μεγάλο μου λεξικό από το 1998, στο Ετυμολογικό Λεξικό απέκτησε νέο ρόλο: την αναφορά στην «ιστορία των λέξεων» που ήταν το άλλο μεγάλο δίδαγμα από το Λεξικό τού Chantraine.
Στο Ετυμολογικό λεξικό το Ένθετο (που επίσης καθιερώσαμε στα λεξικά μου) απέκτησε ιδιαίτερη βαρύτητα, αφού συγκεντρώθηκαν σε αυτό α) οι πολυπληθείς ΕΛΛΗΝΟΓΕΝΕΙΣ ΛΕΞΕΙΣ (που έπλασαν οι ξένοι από τα Ελληνικά), β) τα ΑΝΤΙΔΑΝΕΙΑ (οι «ταξιδιάρικες λέξεις» τής Ελληνικής που «ξενιτεύτηκαν» και ξαναγύρισαν στον τόπο τους με νέα μορφή και νέα σημασία) και γ) οι λέξεις που πήραμε ως «ΔΑΝΕΙΕΣ ΛΕΞΕΙΣ» από διάφορες ξένες γλώσσες.