Γλωσσικά και νοητικά «ζούμε στο βασίλειο τού Ρήματος»

NOAM CHOMSKY (On Nature and Language)

“Language is not properly regarded as a system of communication. It is A SYSTEM FOR EXPRESSING THOUGHT, something quite different…”

Ο τρόπος που κατά κανόνα βλέπουμε και διδάσκουμε την γλώσσα εμείς οι δάσκαλοι είναι ένας έντονα φορμαλιστικός τρόπος ο οποίος αναλώνεται στο τυπικό μέρος τής γλώσσας με αποτέλεσμα να χάνεται για τους μαθητές μας η ουσία τής γλώσσας, δηλ. η άμεση αχώριστη σχέση της με την σκέψη μας, με τον κόσμο των εννοιών και νοημάτων για τα οποία υπάρχει η γλώσσα∙ οι λέξεις, οι προτάσεις, το κείμενο. Χάνουμε τελικά το δάσος βλέποντας τα δέντρα. Και κυρίως στην τυποκρατία θυσιάζονται η ουσία, η δύναμη και η ομορφιά τής γλώσσας∙ η «μαγεία της γλώσσας».

Η βάση της πρότασης συνιστά μια «ενεργειακή τριάδα»: υποκείμενο –ρήμα – αντικείμενο.Το ρήμα στην επικοινωνία δηλώνει κάθε μορφή ενέργειας. Η έννοια της ενέργειας είναι καθοριστική, αφού σ’ αυτήν εστιάζεται κάθε δραστηριότητα τού ανθρώπου. Ωστόσο, αν το ρήμα είναι η ενέργεια καθ’ εαυτήν, είναι ανάγκη να υπάρξουν δύο άλλοι όροι άμεσα σχετιζόμενοι με την ενέργεια, η πηγή τής ενέργειας και ο αποδέκτης τής ενέργειας. Η πηγή τής ενέργειας δεν είναι παρά το υποκείμενο που ενεργοποιεί το ρήμα, ο δε αποδέκτης τής ενέργειας είναι το αντικείμενο (ένα ή δύο) που συμπληρώνει (εξ ού και συμπλήρωμα) ή, αλλιώς, που ολοκληρώνει την ενέργεια («περαίνει τι», κατά τον Πλάτωνα). Χωρίς την ενέργεια, δηλ. χωρίς το ρήμα, δεν υφίσταται πρόταση («λόγος», κατά τον Πλάτωνα). Χωρίς την πηγή τής ενέργειας, δηλ. το υποκείμενο τού ρήματος, δεν μπορεί να τεθεί σε ενέργεια το ρήμα∙ πάλι δεν υφίσταται πρόταση. Χωρίς τον αποδέκτη ή το προϊόν τής ενέργειας, δηλ. το αντικείμενο / τα αντικείμενα (εφόσον απαιτείται από το ρήμα), δεν ολοκληρώνεται η ενέργεια∙ η πρόταση πάσχει νοηματικά.