Μη κρατικά - μη κερδοσκοπικά (ΟΧΙ ΙΔΙΩΤΙΚΑ) πανεπιστήμια
Σωστές οι αυστηρές προϋποθέσεις
Λοιπόν, οι έμπειροι και πολιτικά-ιδεολογικά απροκατάληπτοι πανεπιστημιακοί δάσκαλοι που είχαμε λόγους να διαφωνούμε ―και διαφωνήσαμε δημόσια― με την ίδρυση ιδιωτικών πανεπιστημίων, αν τηρηθούν θεσμικώς ελεγχόμενα, πολιτικώς σοβαρά και εκπαιδευτικώς αξιόπιστα τα προβλεπόμενα από την νέα νομοθετική πρωτοβουλία για την ίδρυση μη κρατικών-μη κερδοσκοπικών πανεπιστημίων δεν έχουμε λόγους να ανησυχούμε. Να ανησυχούν μάλλον οι αρμόδιοι κυβερνητικοί παράγοντες ότι με τόσο αυστηρές προϋποθέσεις (και μπράβο τους) και τόσο ψηλά τον πήχη (και πάλι μπράβο τους) είναι αμφίβολο αν θα υπάρξουν ενδιαφερόμενοι να αποτολμήσουν την ίδρυση τέτοιου πανεπιστημίου στην Ελλάδα. Το πόσα πολλά και σημαντικά μπορούν να προσφέρουν από οικονομικής και κοινωνικής κυρίως αλλά και από εκπαιδευτικής πλευράς τέτοια πανεπιστήμια με τέτοιες προϋποθέσεις είναι φανερό και περιγράφεται πειστικά στην περιγραφή που δόθηκε από το Υπουργείο Παιδείας με την μορφή απάντησης σε ερωτήματα.
Καίρια ερωτήματα
Ωστόσο, εύλογες ανησυχίες προκύπτουν από τα εξής λογικά ερωτήματα:
- Ποιο μεγάλο μη κρατικό - μη κερδοσκοπικό πανεπιστήμιο θα διακινδυνεύσει μια τέτοια τεράστια οικονομική επένδυση: να ξεκινήσει με τρείς ―επαναλαμβάνω τρεις― πανεπιστημιακές Σχολές ―Σχολές όχι Τμήματα―∙ με 1.500.000 € εγγυητικές επιστολές και 500.000 παράβολο∙ με πανεπιστημιόπολη (campus) με πολύ δαπανηρές πανεπιστημιακές εγκαταστάσεις, αίθουσες διδασκαλίας με σύγχρονο τεχνικό εξοπλισμό, με βιβλιοθήκες και εργαστήρια∙ με υψηλό κόστος μισθοδοσίας για πανεπιστημιακούς καθηγητές ως διδάσκοντες κατά 80% ―και όχι με χαμηλόμισθους διδάσκοντες με απλό μεταπτυχιακό ή και διδακτορικό τίτλο μόνο, χωρίς ευρύ ερευνητικό έργο και διδακτική πείρα―; Και επιπλέον: «να διαθέτει οικονομική αξιοπιστία και ευρωστία, η οποία θα προκύπτει και από πενταετή οικονομοτεχνική μελέτη βιωσιμότητας, την οποία θα βεβαιώνει αξιόπιστη ελεγκτική-συμβουλευτική εταιρεία».
- Τι ύψος διδάκτρων θα απαιτηθεί για να καλύψει ένα τέτοιο ξένο πανεπιστήμιο αυτές τις ανάγκες και την μεγάλη επένδυση που κάνει; Κι αν είναι υψηλά τα δίδακτρα θα προτιμηθεί αυτό το πανεπιστήμιο, οι θα στραφούν αλλού (σε Κολλέγια κ.λπ) οι υποψήφιοι φοιτητές;
- Ποιες θα είναι οι απαιτήσεις στην επιλογή των φοιτητών του (κάθε καλό πανεπιστήμιο έχει απαιτήσεις για στοιχειώδη κατοχύρωση τού ίδιου τού επιπέδου των σπουδών του) και θα βοηθήσει αυτό υποψήφιους μη εισαγόμενους στα ελληνικά πανεπιστήμια λόγω πολύ χαμηλής επίδοσης;
- Η διάρκεια σπουδών θα είναι 4 έτη όπως στην Ελλάδα ή 3 έτη όπως σε αρκετά πανεπιστήμια στο εξωτερικό; Τι προβλήματα γεννά αυτό, εφόσον πρόκειται για Πανεπιστήμια εντός Ελλάδος με απέναντι όλα τα ελληνικά των 4ετών σπουδών;
- Όλα τα ζητήματα που θα προκύπτουν (θεσμικά, λειτουργικά, αξιολόγησης, ελέγχου, ποιότητας σπουδών, εγκαταστάσεων έγκρισης, ανανέωσης και τυχόν αφαίρεσης αδείας κ.λπ. ) θα τα λύσει όλα το ΕΘΑΑΕ (η ανεξάρτητη Εθνική Αρχή Ανώτατης Εκπαίδευσης) στο οποίο παραπέμπονται τα πάντα, ιδίως καίριας σημασίας θέματα τής ακαδημαϊκής υπόστασης των υποψήφιων ξένων πανεπιστημιών; Αναλογίζεται κανείς τις ευθύνες που επωμίζεται αυτή η αρχή, ιδίως αν χρειασθεί να συγκρουσθεί με συμφέροντα και πιέσεις;
- Το πρόβλημα τής φοιτητικής μετανάστευσης για σπουδές χιλιάδων Ελλήνων φοιτητών σε ξένα ιδιωτικά πανεπιστήμια κυρίως γειτονικών βαλκανικών χωρών με τα φθηνά δίδακτρα θα λυθεί από τα νέα αυτά πανεπιστήμια; Τόσα πολλά ιδρύματα και τόσο πολλές επιστημονικές ειδικότητες θα γίνουν; (Μιλώντας για «φοιτητική μετανάστευση», διαφορετικό είναι, τηρουμένων των αναλογιών, το θέμα τής φοίτησης σε πανεπιστήμια τής Κύπρου, το οποίο, αν ληφθεί υπόψιν το πλήθος των ιδιωτικών πανεπιστημίων που έχουν προγραμματισμένα ιδρυθεί στην κατεχόμενη από τους Τούρκους κυπριακή περιοχή, πρέπει να αντιμετωπίζεται διαφορετικά και για εθνικούς λόγους. Αυτό δεν αναιρεί το γεγονός ότι και τα ιδιωτικά κυπριακά πανεπιστήμια χρειάζονται δουλειά ακόμη για να επιτύχουν καλύτερη ποιότητα και περισσότερα πεδία σπουδών).
Φοβούνται ή κινδυνεύουν τα ελληνικά πανεπιστήμια;
Και προσωπικά ο γράφων και ―από συζητήσεις γνωρίζω― αρκετοί άλλοι έμπειροι πανεπιστημιακοί, συμφωνούμε με την ίδρυση τέτοιας υφής πανεπιστημίων υπό τους νέους όρους που τίθενται. Επίσης, τονίζω για όσους δεν υποχρεούνται να το ξέρουν, ότι τα ελληνικά πανεπιστήμια, όχι μόνο τα παλαιά και μεγάλα αλλά και τα νεότερα, δεν έχουν τίποτε να φοβηθούν. Έχουν σε μεγάλο βαθμό ένα ισχυρό δυναμικό που ανταποκρίνεται σε υψηλές απαιτήσεις και αντέχει ισότιμα στον επιστημονικό ανταγωνισμό. (Ο φόβος είναι περισσότερο, για να είμαστε ρεαλιστές, μη δελεασθούν οικονομικά διακεκριμένοι καθηγητές των πανεπιστημίων μας και μετακινηθούν στα νέα υπό ίδρυσιν πανεπιστήμια!).
Επίσης είναι πολύ σημαντικά τα μέτρα που εξαγγέλλονται για τα Δημόσια Πανεπιστήμια τής πατρίδας μας, παράλληλα με την πρωτοβουλία για τα μη κρατικά-μη κερδοσκοπικά πανεπιστήμια. Είναι ουσιαστικά και ουσιώδη (με λίγες εξαιρέσεις) μέτρα που άλλωστε ζητούν κατά καιρούς οι πρυτάνεις των ελληνικών πανεπιστημίων και έχει πλέον ωριμάσει η αντιμετώπισή τους.
Ακόμη, αν επιτευχθεί λ.χ. μια στενότερη μεταπτυχιακή ―μακάρι και προπτυχιακή― συνεργασία των ελληνικών με μεγάλα ξένα πανεπιστήμια (που προβλέπεται και ενθαρρύνεται νομοθετικά) για ξενόγλωσσα προγράμματα (το λέω ρεαλιστικά ακόμη κι εγώ ο γλωσσολόγος) θα γίνουν πόλος έλξεως για πολλούς ξένους αλλά και για Έλληνες φοιτητές με ανάλογα κριτήρια επιλογής. Γενικότερα η ίδρυση ακόμη και αυτοτελών ξενόγλωσσων προγραμμάτων των ελληνικών πανεπιστημίων (που άρχισαν ήδη να εμφανίζονται) είναι πρόκληση για την προσέλευση ξένων κυρίως αλλά και ―υπό ειδικές προϋποθέσεις― Ελλήνων φοιτητών.
Ναι, αλλά τα κύρια προβλήματα τής Εκπαίδευσής μας;
Και τελευταίο αλλά όχι έσχατο: Η Κυβέρνηση και η αρμόδια πολιτική ηγεσία ελπίζουμε να έχει συνειδητοποιήσει και να κινηθεί σε ορατό χρόνο να αντιμετωπίσει ταδύο πρώτα και κύρια προβλήματα: α) την έλλειψη ποιότητας στην δημόσια Γενική Εκπαίδευση για λόγους που είναι γνωστοί και πολυσυζητημένοι και β) το πρόβλημα τού συστήματος των Εισαγωγικών Εξετάσεων στα ΑΕΙ που έχει αχρηστεύσει την πιο καίρια παιδευτική βαθμίδα, το Λύκειο (το αντιμετωπίζει σαν ένα άτυπο δημόσιο Φροντιστήριο χωρίς καμία βαρύτητα για την εισαγωγή στα ΑΕΙ), προκαλώντας και μέρος τού προβλήματος τής φοιτητικής μας μετανάστευσης.
Πηγή: Το Βήμα
Ετικέτες: ιδιωτικά πανεπιστήμια