Το λεξικό ως διανοητική απόλαυση

Το λεξικό ως διανοητική απόλαυση
ΔΕΝ ΥΠΑΡΧΕΙ ΠΙΟ ΑΠΟΛΑΥΣΤΙΚΗ ΚΑΙ ΣΥΝΑΜΑ ΠΙΟ ΑΠΟΚΑΛΥΠΤΙΚΗ ΠΝΕΥΜΑΤΙΚΗ ΔΙΕΡΓΑΣΙΑ ΑΠΟ ΤΗΝ ΠΕΡΙΠΛΑΝΗΣΗ ΜΕΣΑ ΣΕ ΕΝΑ ΚΑΛΟ ΛΕΞΙΚΟ.
Ξεφυλλίζοντας τις σελίδες ενός λεξικού, το βλέμμα σου ανεβοκατεβαίνει και περιστρέφεται από την μία λέξη στην άλλη. Κάθε ΛΗΜΜΑ (ό,τι λαμβάνεις δηλαδή από κάθε λέξη ως βασικό τύπο, για να την καταχωρίσεις στο λεξικό) είναι και μια περισσότερο ή λιγότερο συνειδητή διανοητική σύνδεση με τον ΚΟΣΜΟ μας. Είναι αναφορά σε πρόσωπα ή πράγματα που μας περιβάλλουν, αν το λήμμα είναι ουσιαστικό, ή αναφορά δηλωτική ενεργειών, πράξεων, καταστάσεων που κινητοποιούν και νοηματοδοτούν τη ζωή μας, αν το λήμμα μας είναι ρήμα.
Αυτή η περιπλάνηση στο «ΔΑΣΟΣ ΤΩΝ ΛΕΞΕΩΝ», μέσα από τα ερμηνεύματα με τις σημασίες των λέξεων, μέσα από τις όμοιας ή αντίθετης σημασίας λέξεις (συνώνυμα – αντώνυμα), μέσα από την προέλευση των λέξεων (ετυμολογία), μέσα από τους γραμματικούς τύπους και τη σύνταξη τής λέξης, τελικά μέσα από ΤΟ «ΣΥΜΠΑΝ» ΤΗΣ ΛΕΞΗΣ (γιατί ποτέ μια λέξη δεν «ζει» μόνη της), τι άλλο είναι στην πραγματικότητα παρά περιπλάνηση στον κόσμο των εννοιών, των ιδεών, των γνώσεων, των πληροφοριών, περιπλάνηση στον πάντα ανεξερεύνητο κόσμο τού νου και τής συνείδησής μας;
Σε ένα λεξικό αποθησαυρίζεται, συλλέγεται δηλαδή, αποτυπώνεται και αποταμιεύεται όλο το λεξιλογικό υλικό με το οποίο σκέπτεται και εκφράζεται ένας ολόκληρος λαός, γι’ αυτό και η ευθύνη τού λεξικογράφου είναι πραγματικά τεράστια. Δεν είναι μεγαλοστομία να λεχθεί ότι σε κάθε τέτοιο έργο αποθηκεύονται και φυλάσσονται «ΤΑ ΑΓΙΑ ΤΩΝ ΑΓΙΩΝ» ενός λαού: ο κόσμος τής γλώσσας του, που εκφράζει τον κόσμο τής σκέψης του. Ένας κόσμος που είναι μαζί η ιστορία, ο πολιτισμός, η ταυτότητα, η ιδιοπροσωπία, η ίδια του η ύπαρξη. Είχε δίκιο ο Κοραής που επαναλάμβανε κάτι που είχε και ο ίδιος διαβάσει, ότι ΤΟ ΠΡΩΤΟ ΒΙΒΛΙΟ ΚΑΘΕ ΕΘΝΟΥΣ ΕΙΝΑΙ ΤΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ ΤΟΥ ΤΟ ΛΕΞΙΚΟ.
Μετά από αυτά καταλαβαίνει κανείς ποια είναι και η ευθύνη ενός λεξικογράφου που αναλαμβάνει να συντάξει το λεξικό μιας γλώσσας. Στην πραγματικότητα, καλείται να παίξει τον ρόλο ΑΝΑΠΛΑΣΗΣ ΤΗΣ ΣΥΛΛΟΓΙΚΗΣ ΛΕΞΙΛΟΓΙΚΗΣ ΜΝΗΜΗΣ ΚΑΙ ΕΚΦΡΑΣΗΣ ΕΝΟΣ ΛΑΟΥ σε συνδυασμό, βεβαίως, με τις επιταγές τής λεξικογραφικής επιστήμης. Υπ’ αυτούς τους όρους είναι φανερό, νομίζω, ότι ένα λεξικό αντάξιο τού έργου που καλείται να επιτελέσει δεν είναι ζήτημα ποσότητας (αριθμού λέξεων) αλλά ποιότητας, πληρότητας δηλαδή και ευστοχίας στον τρόπο παρουσίασης των λέξεων με τις οποίες δηλώνει τις έννοιες και τα νοήματά του ένας λαός.