Michael Ventris, η προσφορά του στον ελληνικό πολιτισμό

MICHAEL VENTRIS: Ο άνθρωπος που έφερε την ιστορία τής ελληνικής γλώσσας 7 αιώνες πριν (από τον 8ο αι. π.Χ. στον 15ο αι. π.Χ.)
ΤΟΝ ΙΟΥΝΙΟ ΤΟΥ 1952, πριν από 92 χρόνια, ένας Άγγλος αρχιτέκτονας, ο Μάικλ Βέντρις (Michael Ventris), ηλικίας τότε 30 ετών, ανακοίνωσε δημόσια ότι μπόρεσε να αποκρυπτογραφήσει μιαν άγνωστη μέχρι τότε γραφή, την κρητομυκηναϊκή γραμμική γραφή τύπου Β, στην οποία είναι γραμμένες πολλές πήλινες πινακίδες από την Κρήτη, τις Μυκήνες, την Πύλο κ.α. και, το κυριότερο, ότι η γλώσσα των πινακίδων αυτών είναι η Ελληνική.
Η σπουδαιότητα τής ανακοίνωσης τού Βέντρις για την επιστήμη γενικότερα (που έλυνε, επιτέλους, το μυστήριο των πινακίδων τής γραμμικής γραφής Β) αλλά ιδίως για τον ελληνικό πολιτισμό, που η γραπτή του παράδοση μεταφερόταν επτά περίπου αιώνες νωρίτερα (από τον 8ο στον 15ο αιώνα π.Χ.), ήταν ανυπολόγιστης σημασίας. Άλλαζαν άρδην τα δεδομένα τής ιστορίας μας, αφού αυτή εξαρτάται και προσδιορίζεται χρονικά κατά κύριο λόγο από τις γραπτές μαρτυρίες.
Ο Βέντρις βοηθήθηκε αρχικά στην αποκρυπτογράφηση συγκρίνοντας τα γράμματα τής Γραμμικής Β με υλικό από τις πινακίδες τής επίσης γραμμικής κυπριακής συλλαβικής γραφής (κυπριακού συλλαβαρίου). Έτσι δοκίμασε δειλά και τελείως υποθετικά την ανάγνωση των πινακίδων τής Γραμμικής Β με βάση την ελληνική γλώσσα. Ο Τσάντγουικ αναφέρει: «Ο Βέντρις ξεκίνησε να δοκιμάζει την υπόθεση ότι η γλώσσα ήταν ελληνική, χωρίς να προσδοκά ότι θα οδηγούσε πουθενά. Αλλά καθώς εφάρμοζε τις αξίες του σε περισσότερες και περισσότερες λέξεις, συνέχιζαν να εμφανίζονται ελληνικές λέξεις».
Ο Βέντρις δεν ήταν φιλόλογος και δεν μπορούσε να συνεχίσει την ανακάλυψή του χωρίς την επικουρία ενός κλασικού φιλολόγου που θα μπορούσε να τον βοηθήσει να ταυτίσει τις αναγνώσεις του με αρχαιοελληνικές λέξεις και μάλιστα αρχαιότατες, ενίοτε και μη παραδεδομένες στη μετέπειτα Ελληνική. Αυτό επετεύχθη στο πρόσωπο τού Τζον Τσάντγουικ (John Chadwick, 1920-1998), υφηγητή των κλασικών γραμμάτων στο Πανεπιστήμιο τού Καίμπριτζ. Μαζί επεξεργάστηκαν την επίσημη παρουσίαση τής αποκρυπτογράφησης τής γραμμικής γραφής Β σε άρθρο τους που δημοσιεύθηκε στο έγκυρο επιστημονικό περιοδικό Journal of Hellenic Studies το 1953 με τίτλο «Μαρτυρίες για ελληνική διάλεκτο στα μυκηναϊκά αρχεία» (Evidence for Greek Dialect in Mycenaean Archives).
Οπωσδήποτε, οφείλουμε στη μεγαλοφυΐα τού Βέντρις το γεγονός ότι η ιστορία τής ελληνικής γλώσσας δεν αρχίζει πλέον –όπως γνωρίζαμε μέχρι το 1952– τον 8ο αιώνα με την αλφαβητική γραφή τής οινοχόης τού Διπύλου (ή, κατ’ άλλους, τού «ποτηρίου τού Νέστορος» που ανήκει στην ίδια περίοδο), αλλά από τα μέσα τού 15ου αιώνα με την ανάγνωση των πινακίδων τής γραμμικής γραφής Β (Κνωσός, Φαιστός, Πύλος, Μυκήνες, Θήβα).