Η ορθογραφία των λέξεων τής Ελληνικής. Απάντηση στον κ. Γ. Χάρη. ΤΑ ΝΕΑ: Βιβλιοδρόμιο, 13 Ιανουαρίου 2007

Οι γραμμές αυτές δεν γράφονται ως θεραπευτικό μέσο τής «γλωσσικής ψυχώσεως» που έχει, απρόκλητα και ανεξήγητα, ο κ. Γιάννης Χάρης εναντίον μου. Για την περίπτωση Χάρη και το συναφές γλωσσολογικό σύνδρομο έχω μιλήσει εκτενώς στα Νέα τής 23ης Ιουλίου 2005. Γράφονται για να συνειδητοποιήσει ο αναγνώστης των Νέων, που κυρίως μ’ ενδιαφέρει, ότι ο κ. Γ.Χ. σε πρόσφατα άρθρα του στρεβλώνει αυτή τη φορά μια επιστημονική πραγματικότητα που μπορεί ο καθένας να διαπιστώσει ξεφυλλίζοντας απλώς και τα τρία Λεξικά μου (το μεγάλο, το σχολικό και το μικρό). Συγχρόνως υποτιμά τη νοημοσύνη και δεν σέβεται την επιλογή πολλών χιλιάδων Ελλήνων που (όπως κι ο ίδιος!…) χρησιμοποιούν τα Λεξικά μου. 

      Με εμφανίζει ότι δήθεν αποκρύπτω, παρασιωπώ ή εκθέτω στο Λεξικό μου τη σχολική ορθογραφία, επειδή προτείνω για μερικές λέξεις την ετυμολογική ορθογραφία (δηλ. την ορθή γραφή των λέξεων). Η πραγματικότητα: στο Μεγάλο Λεξικό μου (αμέσως με την α’ ανατύπωση τού 1998) δίπλα στις λέξεις των οποίων δίνω την επιστημονικώς σωστή ορθογραφία, δίνω παράλληλα εντός παρενθέσεως και τη σχολική ορθογραφία: π.χ. «κτήριο (το) (σχολ. ορθ. κτίριο)…», στο τέλος δε τού λήμματος σχολιάζω γιατί η ορθή γραφή είναι με –η- και όχι με -ι-. Ομοίως: «λειώνω ρ. μετβ. και αμετβ. (σχολ. ορθ. λιώνω)…» εξηγώντας τον λόγο τής ορθογράφησης στο κομμάτι τής ετυμολογίας τής λέξης κ.ο.κ. Επίσης στο λ. ορθογραφία έχω πίνακα όλων των λέξεων που εμφανίζουν ορθογραφική δυσχέρεια (περ. 300), αναφέροντας συγκεντρωτικά την ορθή (ετυμολογική) γραφή και δίπλα τη «σχολική» ή τη «συνηθισμένη» ή την «παλαιότερη» γραφή, για να πληροφορείται ο αναγνώστης τι ακριβώς συμβαίνει. Αυτά για το μεγάλο μου Λεξικό.
      Στο Λεξικό μου για το Σχολείο και το Γραφείο ακολουθώ την εξής (επιβεβλημένη για το είδος τού Λεξικού) μέθοδο: δίνω όλα τα λήμματα με τη σχολική ορθογραφία, σχολιάζοντας –όπου υπάρχει διαφορά– αμέσως κάτω από το λήμμα ποια είναι η ετυμολογική-ιστορική, δηλ. η επιστημονική ορθογραφία: π.χ. «κτίριο»…» με σχόλιο «Προσοχή! Η λ. δεν προέρχεται από το ρήμα κτίζω…» Έτσι πάλι ο αναγνώστης (και ιδιαίτερα ο μαθητής) γνωρίζει και ποια ορθογραφία ισχύει στο σχολείο αλλά έχει τη δυνατότητα να πληροφορηθεί και ποια είναι η επιστημονικά ορθή ετυμολογική-ιστορική ορθογραφία, που θα την βρει να χρησιμοποιείται σε εφημερίδες, βιβλία, περιοδικά και σε πολλά άλλα δημοσιεύματα.
      Τέλος, στο Μικρό Λεξικό μου, το οποίο στηρίζεται ως προς τα λήμματα στο Λεξικό για το Σχολείο και τo Γραφείο, ακολουθείται πάλι η «σχολική ορθογραφία», αλλά στις εμφανείς έγχρωμες σελίδες τού Λεξικού δίνεται αναλυτικός πίνακας όλων των λέξεων για τις οποίες η επιστημονική ορθογραφία υπαγορεύει διαφορετική γραφή.
Όπως είναι φανερό, με αίσθημα ευθύνης απέναντι στον αναγνώστη, αλλά και με την αυτονόητη υποχρέωση τού ειδικού επιστήμονα Γλωσσολόγου, με 40 χρόνια θητείας και πείρας στην ανάλυση τής γλώσσας, δίνω έγκυρη και υπεύθυνη πληροφόρηση για την ορθογραφία των (λίγων επαναλαμβάνω) λέξεων που έχουν πρόβλημα ορθογραφίας.
      Αλήθεια –το έχω ξαναγράψει πολλές φορές– δεν θα ευαισθητοποιηθεί ποτέ κανένας επίσημος φορέας (Υπ. Παιδείας, Παιδαγ. Ινστιτούτο, Ακαδημία) να αποκαταστήσει την ορθή γραφή των (πολύ λίγων) λέξεων που η επιστημονική ορθογραφία έχει δείξει ότι πρέπει να αλλάξουν; Η ορθογραφία τού 1940 μπορεί να δεσμεύει 70 χρόνια μετά; Έχω γράψει –και το εννοώ– ότι αν ζούσε ο Μανόλης Τριανταφυλλίδης, με δική του πρωτοβουλία, θα είχε προτείνει τις επιβαλλόμενες διορθώσεις, όπως το έκανε σε πολλές περιπτώσεις. 
      Αυτά ως προς την ουσία και την αλήθεια των πραγμάτων. Αν απαντώ στα γραφόμενα τού κ. Χάρη είναι γιατί θεωρώ ότι δεν είναι δυνατόν ο οποιοσδήποτε κ. Χάρης, χωρίς ειδικές γνώσεις ή επιστημονική ενασχόληση με αυτά τα θέματα, να αμφισβητεί το αυτονόητο δικαίωμα τού επιστήμονα γλωσσολόγου να προτείνει ή να υιοθετεί αυτά που η επιστημονική έρευνα έχει δείξει ως ορθά. (Οι περισσότερες από αυτές τις ορθογραφήσεις έχουν προταθεί από μεγάλους γλωσσολόγους ερευνητές, όπως ο αείμνηστος Ν. Ανδριώτης κ.ά., κι εγώ στα Λεξικά μου καθώς και άλλοι στα κείμενά τους απλώς τις υιοθετούμε). Κι όλα αυτά μόνο και μόνο για να μη ξεβολευτούν μερικοί διορθωτές ή και εκπαιδευτικοί, αυτοί δηλ. που θα έπρεπε πρώτοι να υιοθετήσουν την ορθή γραφή των λέξεων από υποχρέωση προς την αλήθεια αλλά και από επαγγελματικό καθήκον.